W 1997 roku papież Jan Paweł II rozpoczął swoją szóstą pielgrzymkę do Polski od wizyty we Wrocławiu, w którym trwał 46. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny. 1 czerwca podczas Statio Orbis, Mszy Świętej wieńczącej Kongres Papież powiedział: „Wrocław jest miastem położonym na styku trzech krajów, które historia bardzo ściśle ze sobą połączyła. Jest poniekąd miastem spotkania, jest miastem, które jednoczy. Tutaj w jakiś sposób spotyka się tradycja duchowa Wschodu i Zachodu”. W tych głębokich słowach Ojciec Święty zawarł istotę dziejów miasta, które przechowało w sobie dorobek kulturowy Polaków, Czechów i Niemców. Miasta, które stanowi doskonały przykład skomplikowanych dziejów Europy i daje nadzieję, że pojednanie między ludźmi i narodami może być oparte na poszanowaniu wielokulturowych wartości. Słowa te stały się inspiracją dla wrocławian, którzy przez swoich przedstawicieli w rok po wizycie papieskiej, przyjmując strategię rozwoju miasta „Wrocław 2000 Plus”, uznali słowa papieża za misję miasta „Wrocław miastem spotkania – miastem, które jednoczy”. W ten sposób wizyta papieska po raz kolejny przyniosła konkretny owoc.
Pierwszy raz papież odwiedził Wrocław podczas swojej drugiej pielgrzymki w 1983 roku. Tutaj, jak i w całej Polsce, jego wizyta miała ogromne znaczenie dla pobudzania ducha wolności w ciemnej epoce PRL. Nie tylko ludzie wierzący są dziś przekonani o roli, jaką odegrał następca św. Piotra w dążeniu Polaków do demokracji i suwerenności. Należy pamiętać, że Wrocław był, obok Gdańska, jednym z prężniejszych ośrodków Solidarności i innych ruchów demokratycznych, stąd wizyta Jana Pawła II nad Odrą miała – z tego punktu widzenia – olbrzymie znaczenie. Ale kultywujemy też pamięć o jego homilii wygłoszonej w trakcie Mszy Świetej na Partynicach, w której ukazał, jak wielką rolę w kulturze chrześcijańskiej w Polsce odegrała patronka Śląska, św. Jadwiga. Papież podkreślił wówczas, że do Wrocławia przybywał wielokrotnie w swojej przeszłości: „Dobrze znana mi jest gotycka katedra pamiętająca czasy biskupa Nankera, w której wiele razy dane mi było sprawować Eucharystię i głosić słowo Boże”.
Szczególnie bliskie relacje łączyły Karola Wojtyłę z metropolitą wrocławskim Bolesławem Kominkiem, który po usunięciu z administratury apostolskiej w Opolu, przyjechał do Krakowa, gdzie włączył się w działalność duszpasterską Książęcej Kurii Metropolitalnej. To zapewne wówczas nawiązała się przyjaźń, która przetrwała długie lata. Już w latach 50. ks. Karol Wojtyła przyjeżdżał z młodzieżą na wycieczki i pielgrzymki na ziemię śląską: do Kudowy, Wambierzyc, Świdnicy, Polanicy. W 1961 roku wziął udział w uroczystościach Dolnośląskich Dni Maryjnych organizowanych przez biskupa Bolesława Kominka. W latach 60. regularnie odwiedzał Wrocław. Z tego czasu zachowały się pierwsze przemówienia i wykłady wygłoszone do wiernych i duchowieństwa diecezji wrocławskiej.
Przyszły papież był we Wrocławiu, gdy Kościół na ziemiach zachodnich obchodził 20-lecie swojej powojennej działalności. Wygłosił wówczas wykład dotyczący wzajemnych powiązań diecezji krakowskiej i wrocławskiej w okresie tysiąclecia i roli Kościoła w utrzymaniu polskości na Śląsku w XIX i XX wieku. Był przy 25. rocznicy polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w 1970 roku i wygłosił wówczas kazanie o konsekwencjach chrztu, wskazując na powiązanie chrześcijaństwa z kulturą. W 1972 roku, gdy papież bullą Episcoporum Poloniae Coetu ustanowił nową administrację kościelną na Ziemiach Zachodnich i Północnych, przewodniczył dziękczynnej Mszy Świętej odprawianej na Jasnej Górze. Był wreszcie we Wrocławiu 1974 roku, gdzie brał udział w ostatniej drodze swojego przyjaciela, kardynała Bolesława Kominka.
Po wyborze na stolicę Piotrową nigdy nie zapomniał, że patronką jego wyboru była opiekunka Śląska, św. Jadwiga. W swojej homilii wygłoszonej 5 czerwca 1979 roku pod szczytem Jasnej Góry do pielgrzymów ze Śląska papież powiedział: „Opatrzność Boża w swoich niewypowiedzianych zrządzeniach wybrała dzień 16 października 1978 roku jako dzień przełomowy w moim życiu. W dniu 16 października Kościół w Polsce czci św. Jadwigę Śląską. I dlatego też poczytuję za mój szczególny obowiązek złożyć dzisiaj na ręce Kościoła w Polsce, na ręce metropolity wrocławskiego, to wotum dla tej Świętej, która jako patronka sąsiadujących narodów, jest również patronką dnia wyboru pierwszego Polaka na Stolicę Piotrową”.
Warto pamiętać i przypominać o słowach Karola Wojtyły – potem Jana Pawła II – wypowiedzianych do mieszkańców naszego miasta i regionu. To ważny element historii tak bardzo wpisujący się w nasze powojenne doświadczenie. Papież-Polak, przyjaciel Wrocławia, niewątpliwie pomógł nam uzmysłowić sobie bogactwo płynące z kultury i historii miejsca, w którym żyjemy. Mam nadzieję, że niniejsza publikacja dobrze przysłuży się poznaniu i studiom nad tym ważnym dziedzictwem.
